Batı Nil Virusu İnfeksiyonları Hakkında Merak Ettikleriniz
Batı Nil Virusu İnfeksiyonu Nedir?
Batı Nil virusu (BNV) infeksiyonu, insanlarda ateşle, bazen sinir sistemine ilişkin (nörolojik) belirtilerle seyredebilen ve ölümlere neden olabilen, sıklıkla infekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan viral bir infeksiyon hastalığıdır. Hastalığın etkeni olan BNV, insanlarda çeşitli nörolojik semptomlara neden olabilir.
BNV İnfeksiyonu dünyada nerelerde görülmektedir?
BNV’nin neden olduğu İnsan infeksiyonları, dünya genelinde birçok ülkede 50 yıldan daha uzun süredir görülmektedir. Hastalık, çoğunlukla Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Amerika ve Batı Asya’da görülür. Avrupa Bölgesinde ve komşu ülkelerinde 2018 yılında vaka sayılarında büyük artışlar görülmüştür. Ülkemizde 2018 yılında hastalık bildirilen bölgelerden üçünde insanda hastalık tespiti ilk defa yapılmıştır.
BNV infeksiyonu yıl boyunca görülür mü?
Hastalık genelde mevsimsel özellik göstermekte olup yaz boyunca ve sonbaharın erken dönemlerinde görülür.
BNV infeksiyonu insana nasıl bulaşır?
BNV için esas bulaşma yolu infekte sivrisinek sokmalarıdır. Kanatlılar, BNV için en önemli rezervuar (kaynak)dır. Kanatlıların kanında yüksek düzeyde virus tespit edilir. Virusun doğadaki devamını kuşlar ve sivrisinekler arasında gerçekleşen bir döngü sağlamaktadır.
BNV insandan insana bulaşır mı?
İnsanlar ve atlar gibi diğer omurgalılarda vireminin düşük ve kısa süreli seyretmesi sonucu bu canlılar son konak kabul edilmektedir. Yani hastalık, normal günlük hayatta insandan insana bulaşmamaktadır. Ancak infekte bir hastadan kan veya organ nakli ile başka insanlara bulaşma bildirilmiştir.
BNV hangi canlılarda hastalık yapar?
BNV infeksiyonu en sık olarak insanlar ve atlarda saptanmaktadır. Ek olarak diğer memeliler (köpek, kedi, ayı, domuz, geyik, rakun, tavşan vb.), amfibianlar ve sürüngenler (kurbağa, timsah), kemirgenler ve yarasalarda da BNV saptanmıştır. Bunların çoğunun, virusun yaşam döngüsüne etkilerinin sınırlı olduğu bilinmesine rağmen, sürüngenlerin uzun süreli viremi oluşturarak virusun kış aylarında hayatta kalmasını sağladığı düşünülmektedir.
BNV İnfeksiyonu ne tür belirtilerle karşımıza çıkar? Nasıl tanınabilir?
BNV’nin kuluçka süresi 3-14 gündür. Batı Nil Ateşinde, ani başlayan ateş ile birlikte baş ağrısı, halsizlik, göz arkasında ağrı, kas ağrıları, sindirim sistemi ile ilgili belirtiler (bulantı-kusma, karın ağrısı ve ishal) ve ciltte kızarıklıklar görülebilir. Geçmişteki salgınlarda yaygın lenf bezi büyüklüğü sıklıkla bildirilmesine karşın, son yıllardaki salgınlarda nadiren görülmektedir. Akut belirtiler 3-10 gün sürer, ancak bazı hastalarda belirtiler uzayabilir ve hastanın eski sağlığına kavuşması zaman alabilir.
Sinir sistemini tutan nöroinvazif Batı Nil hastalığı, beyin infeksiyonu (ensefalit), beyin zarı infeksiyonu (menenjit) veya felçle seyredebilir. Bu hastalarda ateşe menenjit, ensefalit veya felç belirti ve bulguları eşlik eder: Baş ağrısı, ense sertliği, bilinç değişiklikleri, halsizlik, boynunu dik tutamama, uyuşukluk, zihinsel karışıklık, koma, kas titremeleri, nöbet, kas güçsüzlükleri ve felçler görülebilir. Nöroinvazif hastalık yaşlı hastalarda daha sık görülmektedir.Nöroinvazif hastalık gelişen hastalarda ölüm oranı yaklaşık %10’dur. Yine yaşlılarda ölüm oranı da daha yüksektir.
Serolojik çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda, BNV ile infekte olan kişilerin yaklaşık %80’inde infeksiyonun belirti vermeden iyileştiği, %20’sinde ise belirtili (semptomatik) infeksiyon geliştiği söylenebilir. Semptomatik vakaların yaklaşık %90’ında Batı Nil Ateşi gelişirken, %10’unda sinir sistemi tutulumu ile giden ve ölümle de sonuçlanabilen nöroinvazif Batı Nil hastalığı gelişmektedir.
BNV hastalığının tanısı nasıl konur?
Hastalığın ilk günlerinde serum, beyin omurilik sıvısı ve idrarda virus genleri moleküler tanı yöntemleri ile tespit edilebilir. İlerleyen günlerde (8-21 günler) serolojik tanı yöntemleri ile serum, BOS ve idrardan tanı konabilir.
BNV infeksiyonunun tedavisi var mıdır? Nasıl tedavi edilir?
BNV infeksiyonlarının bilinen bir tedavisi yoktur ve tedavide kullanımı önerilen virusa etkili bir ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle infeksiyonun tedavisi öncelikle destek tedavisi şeklinde olmalıdır. Şiddetli vakaların sıklıkla hastaneye yatışı gerekir ve damardan sıvı verilmesi, solunum desteği ve sonradan ortaya çıkabilecek infeksiyonların önlenmesi temel yapılacak uygulamalardır.
Hastalıktan nasıl korunabiliriz? Aşısı var mıdır?
Tedavisi olmayan bir hastalık olduğu için BNV infeksiyonlarından korunmak son derece önemlidir. Bunun için kişisel korunma önlemleri alınmalı, sivrisinek kontrol programları uygulanmalı ve kan bağışçıları taranmalıdır.
Kişisel Korunma Önlemleri, sivrisineklerden korunma önlemlerini içerir. Kapı ve pencerelerin kapalı tutulması, Sivrisinek olan yerlerde kol ve bacakları kapatan giysilerin kullanılması önerilir.
Sivrisinek kovucular
Hastalık riskinin çok yüksek olduğu durumlarda hem giysilere hem de deriye eczanelerden temin edebileceğiniz sinek kovucu ürünler sıkılmalıdır.
Sivrisinek kontrol programları
Sivrisinek çoğalma alanları (durgun sular, su birikintileri, vb) ortadan kaldırılmalı, larvasidler kullanılarak larvalar yok edilmelidir. Sivrisineklerin yumurtalarını bırakabildiği kovalar, lastikler, saksılar, küçük havuzlar vb.de olan suların da haftada bir kez boşaltılarak temizlenip yenilenmesi, üstünün kapatılması veya atılması önerilir.
Kaynak: KLİMİK – Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği