Kuduz; genellikle virüse karşı enfekte olan hayvanlardan ısırık, tükürük ve beyin/sinir sistemi dokusuyla yakın temasla bulaşan ve erken önlem alınmadığında kişiyi ölüme kadar götürebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Hem hayvanlarda hem de insanlarda görülen bulaşıcı hastalık olan kuduz kişiyi felç ve komaya sokabileceği gibi ölüme de götürebilir. Çünkü virüs vücutta ilerledikten sonra kuduzun tedavisi söz konusu değildir.
İnsanlarda görülen kuduz hastalığının en büyük nedeni sokak köpekleridir. Çünkü kuduz virüsünü insanlara bulaştırma riski en yüksek olan hayvanlar sokak köpekleri olarak bilinir. Bu nedenle sokak köpeğiyle tükürük yoluyla yakın temasa girenler ve ısırılma vakası yaşayan kişiler belirtilerin ortaya çıkmasıyla vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmalı ve kuduz aşısı olmalıdır.
KUDUZ HASTALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?
Kuduz hastalığı, kontrolsüz, aşısız sokak köpeklerinin yaygın olduğu ülkelerde daha sık görülmektedir. Kuduz virüsü enfekte bir evcil ya da yabani hayvanın salyası yoluyla bulaşmaktadır. Enfekte hayvanın başka bir hayvanı ya da insanı ısırması yoluyla kuduz virüsü yayılmaktadır. Enfekte bir hayvanın tükürüğünün açık bir yaraya, göz veya ağız mukoza zarlarına bulaşması yoluyla da kuduz hastalığı bulaşabilmektedir.
KUDUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ateş
Öksürük
Isırılan bölgede uyuşma, karıncalanma veya ağrı
Ağızda köpürme
Huzursuzluk ve saldırganlık
Baş ağrısı
Anormal davranışlar
Bilinç bulanıklığı
Mide bulantısı ve kusma
Işık korkusu
Nöbet ve koma
Hızlı nefes alma
Kas ağrısı
İshal
Halsizlik ve yorgunluk
Hiperaktivite
Yutma güçlüğü
Halüsinasyonlar
Anksiyete
Kas seğirmesi
Su içme korkusu
Yüz felci
Uykusuzluk
Zaman içinde gelişen bu belirtiler ilerleyerek kişide koma, felç, akciğer yetmezliği ve sonunda da ölümle sonuçlanabilir.
HANGİ HAYVANLAR KUDUZ HASTALIĞINA YAKALANABİLİR?
Köpek
Kedi
İnek
Keçi
At
Yarasa
Yaban gelinciği
Kunduz
Çakal
Tilki
Maymun
Rakun
Kokarca
Dağ sıçanı
KUDUZ HASTALIĞI NASIL İLERLER?
Kuduz virüsü kişiye bulaştıktan sonra beş farklı aşamada ilerlemektedir. Boyun ve baş kısmından ısırılan kişilerde hastalık daha hızlı ilerlemektedir. Kuduz hastalığının kuluçka dönemi genellikle 3 ile 12 hafta arasında değişebilmektedir. Ancak bazı durumlarda 5 gün ile 2 yıl arasında sürebilmektedir.
Kuduz hastalığı şu aşamalarda ilerlemektedir;
Kuluçka
Prodrom
Akut nörolojik dönem
Koma
Ölüm
Ne Zaman Kuduz Hastalığından Şüphelenip Doktora Başvurulmalıdır?
Tanımadığınız herhangi bir sokak hayvanı ya da aşısız bir hayvan tarafından ısırılma veya tırmalanma durumunda sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir. Kuduz olduğundan şüphelendiğiniz bir hayvan tarafından ısırılmanız durumunda ise bu daha da önem kazanmakta ve mutlaka tıbbi yardım almanız gerekmektedir. Isırığın ve yaranızın yerini ve büyüklüğünü değerlendirip hayvanın durumunu da sizinle birlikte sorgulayan doktorunuz kuduz konusunda nasıl bir tedavi uygulanacağına karar verecektir. Ayrıca ısırılıp ısırılmadığınızdan emin değilseniz bile tıbbi yardım almanız önemlidir.
KUDUZ TEŞHİSİ NASIL KONULUR?
Kuduz hastalığının erken evresini tespit edebilecek herhangi bir test ve tetkik bulunmamaktadır. Semptomların başlangıcından sonra kuduz hastalığının olup olmadığını belirlemek için kan, doku veya tükürük testi gibi testler kullanabilir. Hastanın kuduz şüphesi olan evcil ya da vahşi bir hayvan tarafından ısırılması durumunda doktor hemen enfeksiyonu önlemek için kuduz aşısı yapacaktır.
KUDUZ AŞISI VE KUDUZ TEDAVİSİ
Kuduz ölümcül bir hastalıktır ve hastalık ortaya çıktıktan sonra başarılı bir şekilde tedavi edilmesi mümkün değildir. Kuduz hastalığına karşı en etkili korunma yöntemi hastalığa yakalanmamaktır. Bunun için kuduz virüsüne maruz kaldığı düşünülen hastaya hemen enfeksiyonun yerleşmesi ve gelişmesini önlemek için kuduz aşısı yapılmalıdır.
Gerekli durumlarda aşıyla birlikte kuduz virusuna karşı antikor içeren serum da uygulanarak virüsün hastalığa neden olması engellenebilmektedir. Doktorun gerek gördüğü durumlarda ise hastayı ısıran hayvan bulunarak kuduz virüsü taşıyıp taşımadığı araştırılabilir.
Kuduz hastalığı nasıl önlenir?
• Kuduz vakalarının görüldüğü ülkelere seyahat etmeden özellikle kuduz tehlikesine maruz kalabileceğiniz doğa yürüyüşü, kamp yeri gibi alanlarda bulunacaksanız önce mutlaka kuduz aşısı olun
• Evcil hayvanlarınızı mutlaka aşılatın
• Evcil hayvanlarınızın dışarıda kontrolsüz dolaşmasını önleyin
• Bilmediğiniz sokak hayvanına yaklaşmayın
• Vahşi hayvanlarla temastan kaçının